Een tijdje geleden kreeg ik een cadeautje van mijn buurvrouw. Een pot met een stukje kaasdoek, een plastic zeef en wat kefirkorrels. Wow, dat is nu echt een cadeau waar ik echt blij van word en nu kan ik zelf kefir maken (melkkefir), hoe leuk is dat!

Ik hou van fermenteer-projecten waarbij iets gebeurt; een klein wondertje. Vroeger maakte ik wijn en hoorde je de eerste weken 24/7 het waterslot bubbelen. Een desemstarter maken is ook zoiets; van niets gaat er iets leven, groeien en kun je echt brood met bakken. Het belang van een gezond darmflora is bekend, maar ik weiger me over te geven aan de dure probioticadrankjes in de supermarkt. Gelukkig hoeft dat ook niet; Zelf je eigen kefir maken is zo gemakkelijk. Ik ga het je laten zien.

Melkkefir, de gezonde drank der honderdjarigen.

Waarom is kefir gezond? Ik ben geen medicus en wil me hier niet over uitlaten. Ik heb wel vele artikelen gelezen die veel goede eigenschappen toeschrijven. Onderaan dit artikel vind je een aantal links die je meer vertellen. Je vindt tientallen redenen waarom je deze drank zou moeten nuttigen. We willen ons toch allemaal fit voelen, de kans op kanker en infecties verminderen en de botdichtheid verhogen. Zo zijn er nog vele, vele redenen om kefir te nuttigen. Naast de gezonde feiten is het vooral ook heel erg leuk om te maken.

Heb jij een melkintolerantie? Doordat de kefir de lactose in de melk “opeet” kunnen veel mensen die een lactose-intolerantie hebben toch kefir drinken. Wil je dit liever niet proberen, dan is misschien de watervariant meer iets voor jou; waterkefir.  Onderaan vind je een aantal links naar artikelen die je hier meer over kunnen vertellen. Wellicht ga ik dit in de toekomst ook uit proberen.

Dit zijn ze;  kefirkorrels om melkkefir te maken; sommigen noemen het plantjes. Het is echter geen plant maar een gist. Melkkefirkorrels lijken erg op bloemkool maar als je ze van dichtbij bekijkt zie je dat ze veel zachter zijn, een beetje sponsachtig. Kefirkorrels gebruik je 1:10 oftewel voor iedere 10 gram korrels moet je 100 ml melk toevoegen.

Wat heb je nodig om melkkefir te maken?

Eigenlijk heb je maar 2 dingen nodig:

kefirkorrels en melk. Het liefst biologische volle melk maar halfvolle werkt ook. Je kunt ook andere soorten dierlijke melk gebruiken als geitenmelk, schapenmelk of paardenmelk. Ik begrijp dat sojamelk ook werkt maar dat de drank dan erg dun blijft. Ik heb het zelf nooit geprobeerd. Kefirkorrels kun je online kopen, maar ze worden ook vaak gratis gedeeld op Facebookgroepen. Zie diverse links onderin.

Om de kefir goed te laten groeien heb je nog een aantal attributen nodig:

• Een ruime weckpot
• Plastic zeef  (liefst ongeveer 14 cm) te koop bij o.a. een kookwinkel, action, blokker, bol.com. Overigens gaan er ook steeds meer stemmen op dat een RVS zeef ook prima is als je het contact maar kort houdt.
• Schone doek voor bovenop de pot. Een kaasdoek is ideaal, maar een schoon stuk laken of theedoek werkt ook. Ook kun je een koffiefilter gebruiken. Het is de bedoeling dat de gassen die door de dubbele fermentatie ontstaan kan ontsnappen, maar dat er geen vuil of vliegjes naar binnen kunnen.
• Een schone plastic lepel of een bamboe staafje
• Een afwasborstel die je alleen voor je kefirspullen gebruikt. Probeer je attributen met zo min mogelijk zeep te gebruiken of spoel het altijd nauwkeurig af met water om zeepresten te verwijderen. Kefir en zeep zijn geen goede vriendjes.

Melkkefir na 12 uur rusten op een iets wat donkere schaduwplek bij mij in de boekenkast.

Zelf kefir maken is zo gemakkelijk

Kies voor biologische volle melk gebruiken, halfvolle en magere melk gaat ook, maar de kefir groeit beter op volle melk en wordt ook iets steviger. Je kunt ook melk gebruiken van andere dieren.

Zorg ervoor dat je schoon werkt. Zelf maak ik kleine porties, de andere mannen in huis tonen geen interesse, vandaar dat ik altijd relatief weinig maak. Maak de pot goed schoon en zorg ervoor dat de zeepresten afgespoeld zijn en dat de pot koel is voordat je te kefir toevoegt. Weeg de kefir en voeg 10 x de hoeveelheid in melk toe. Dus krijg je kefirkorrels van 18 gram, voeg dan 180 ml melk toe. Dek de bovenkant af en laat de pot 24 uur tot uiterlijk 48 uur staan. Hoe langer, hoe steviger maar ook hoor zuurder. Plaats de pot in schaduwplek in je huis. Bijvoorbeeld in een boekenkast op een wat donkere plek in je woonkamer of keuken.

Na 24-48 uur zeef roer je de kefir door met een lange plastic lepel of een bamboeprikker en zeef het met een plastic zeef. Ik schud zelf de zeef een aantal keer tegen mijn hand, zodat de vloeistof loslaat. Spoel vervolgens de pot goed om en zorg dat de pot niet te warm is. Doe de kefir terug in de pot en vul het opnieuw aan met 1:10 verhouding melk.

Je kunt de kefir direct drinken of als yoghurt gebruiken, maar ik vind het koud lekkerder en daarom bewaar ik het tot de volgende dag. Dan eet ik het als ontbijt.

Schrik niet als de wei van de kefir wei zich scheidt. Roer het geheel door, zeef het en je hebt een heerlijke kefirdrank. De korrels hebben goed hun werk gedaan, dat komt af en toe voor.

Nieuwe Kefirkorrels?

Heb je kefirkorrels gekregen? Spoel ze om met koud water en zet ze 24 uur in melk om het proces op gang te brengen. Zeef de kefir en doe eenmalig de drank weg. Herhaal het proces en vanaf de 2e dag kun je zelf genieten van je eigen kefir.

Omdat het een natuurlijk proces is en de temperatuur en de vochtigheid in huis niet altijd hetzelfde, ziet ook je kefir de ene dag er iets anders uit dan de volgende dag. Schrik niet als de kefir in de zeef wat klonterig is. Roer het door en het is weer glad. Je houdt een drank over die een beetje op magere yoghurt lijkt. Soms ziet de kefir er mooi egaal uit, soms komt de wei los van de kefir. Ik heb zelf nog geen ervaring in de zomer, maar ik verwacht dat kefir dan een stuk enthousiaster zal reageren op warme temperaturen.

Hoewel er kleine bubbels kunnen ontstaan bij de dubbele fermentatie komen deze bubbels door het mixen met de staafmixer van kefirdrank met blauwe bessen.

Lekker: voeg het zeven wat fruit toe uit de diepvries en pureer dit met de blender. Je hebt een supersnelle milkshake die lekker koud en stevig is. Voor extra energie kun je een paar lepels havermout mee malen.

Bewaren in schone pot zonder zeepresten.

Niet afsluiten, door de dubbele fermentatie ontstaan er gassen die ruimte moeten krijgen om te ontsnappen. Zelf heb ik een stukje kaasdoek met een elastiekje om de bovenkant van de pot. Je kunt natuurlijk ook een stuk theedoek of een oud laken gebruiken; zolang het maar schoon is. Een koffiefilter werkt ook, net als siliconen ring van een weckpot weglaten, dan ontstaat er ruimte bij de pot waardoor de lucht ontsnappen. Of het helemaal safe is voor fruitvliegjes in de zomer… ik zou er niet op vertrouwen.

Beloning: je kefirkorrels groeien als je goed voor ze zorgt.

De kefirkorrels groeien als je goed voor ze zorgt. Zorg dat je voldoende melk schenkt bij de korrels, dan kunnen ze gaan groeien. Ze verdubbelen iedere paar weken in hoeveelheid. Als snel heb je genoeg om uit te gaan delen. Ik merk dat hier best vraag naar is. Het is ook heel leuk om een hobby met iemand te delen. Groeit mijn kefir hard dan haal ik ene stukje weg en bewaar het in de diepvries voor iemand anders. Of als ik het al na een paar dagen weggeef, bewaar ik het in de koelkast in een klein afgesloten glas bedekt met melk. Zodra ik het ga delen haal ik een stukje uit de diepvries en doe het in een klein ZIP-zakje met wat melk. Deze gaat in een volgend ZIP-zakje en zo kun je het meenemen naar de nieuwe kefir-ouder of opsturen.

Wil je graag wat dikkere kefir?

Liever wat dikkere kefir? Je kunt de kefir in een theedoek of kaasdoek een aantal uren tot een halve dag zeven. Net als hangop wordt het dan dikker. De wei die uit de kefir komt kun je gewoon drinken. Je kunt het ook aan je huisdier geven. Het is namelijk heel gezond.

Wat te doen met kefirkorrels (ik noem ze liefkozend mijn kefirkindjes) die je over hebt?

Misschien is het leukste: delen met anderen. Samen delen en praten over iets waar je een passie voor hebt is altijd leuk.

Je kunt het ook toevoegen aan een smoothie, bij je compost of desemstarter. Het is ook erg gezond voor honden en katten en ze vinden het erg lekker.

Zorg ervoor dat je altijd reserve kefir voor jezelf hebt in de diepvries. Mocht er ooit iets fout gaan met je korrels, dan kun je altijd weer een nieuwe kefir-familie opbouwen met de korrels uit de diepvries.

Zo verstuur je de kefir.

Doorgeven aan nieuwe kerfir-verzorger: In pot met een laag melk zodat de kefir onder staat is ideaal. Eventueel in een dubbel ZIP-zakje met een klein beetje melk. Neem je het mee naar je werk of school, bewaar het zakje dan in de koelkast.

Je kunt de melkkefirkorrels ook per post versturen. Doe je korrels met een klein beetje water in dubbele ZIP-zakje in bubble envelop; Hou rekening met de bezorgtijden van de post. Handig is om de envelop uiterlijk op donderdag op de bus te doen, zodat de post op vrijdag of bij uitzondering zaterdag zal arriveren.

Verwen de kefir dat even “onderweg” is geweest met volle biologische melk en gooi het eerste resultaat weg. Vanaf de 2^e fermentatie kun je de kefir gaan gebruiken.

Op vakantie? Hoe bewaar je de kefir?

Hoe je kefir ook gaat bewaren, zorg voor een backup in de diepvries. Mocht er iets niet goed gaan dan kun je jouw favoriete drank opnieuw voeden.

Bewaar je korrels tot maximaal 3 weken in een ruime pot met melk in de koelkast. Zorg ervoor dat de lucht door de fermentatie kan ontsnappen. Zelf vind ik het handigst in een weckpot en dan de plastic ring weg laten en de dop er los op leggen. Door de druk kan gas ontsnappen, maar omdat er een deksel op zit gaan de luchtjes in de koelkast niet of nauwelijks in de melk. Drie weken is vrij lang,  de melk zal dik worden. Spoel na de vakantie je korrels schoon met water en start de kefir opnieuw: vanaf de 2e sessie kun je het weer gebruiken.

Overigens heb ik ook van een paar fanatiekelingen gehoord, dat ze de korrels gewoon mee op vakantie nemen.

Nee niet vies kijken hoor! Zo eet ik regelmatig mijn kefir op het werk. Overnight oats kefir met havermout, pitten en zaden, rozijnen en een paar blokjes spinazie of boerenkool uit de diepvries. Dat proef je niet en zo zit er in het ontbijt ook wat groente .

Leuk om te zien; de Keuringsdienst van Waarde onderzoekt kefir!

Overal lees je dat je vooral een zeef van plastic moet gebruiken. Maar kijk je goed naar deze uitzending, dan zie je dat ze in de Kaukasus, daar waar de kefir vandaan komt, ook geen plastic zeef gebruiken. Buiten dat, een erg leuke uitzending om te zien.

Tip om te zien: Keuringsdienst van Waarde onderzoekt kefir!

Aan de bak met homemade kefir.

Kefir kun je mee bakken van cakes en brood. Het zuurtje zal je rijsmiddel goed aan het werk zetten. Echter veel voordelen van kefir zullen verdwijnen omdat je het verwarmt. Je zou natuurlijk een no bake taart kunnen maken, zoals kwarktaart.

Beginners-klachten bij het innemen.

Start je eerste kefir met een beetje; bijvoorbeeld een paar eetlepels of 50 ml. Niet iedereen reageert direct goed op de drank. Ik lees dat sommigen er erg moe zijn als ze starten kefir of last van hun buik of maag hebben. Ik had nergens last van, behalve dan een wat gezwollen buik. Nou ja, er wordt lekker hard gewerkt in mijn darmen dacht ik. Reageer jij gevoelig, bouw het dan langzaam op.

Zit je vol vragen? Praat er met anderen over. Er zijn diverse leuke Facebookgroepen waar ervaringen worden gedeeld; net als de kefirkorrels.

Zoek op Facebook bij de zoekfunctie op het keywoord: kefir en je vind allerlei leuke groepen waar je van alles over melkkefir en waterkefir kunt lezen. Ook delen lezers hier vaak hun korrels met andere lezers.

Op zoek naar een zeef of pot voor je kefirdrank?

Wat is jouw ervaring met melkkefir? Heb jij nog aanvullingen voor dit artikel? Laat het ons vooral weten. Zo helpen en leren we van elkaar.

Andere leuke  en informatieve sites:

Monique van der Vloed

Rineke Dijkinga

A healty life

Kefir & Co

Kefirshop met veel bruikbare informatie